Społeczeństwa pierwotne, żyjące zarówno na półkuli wschodniej, jak i zachodniej, wykazują pewne wspólne cechy. Cechy te odnoszą się do potencjału» produkcyjnego, którym dysponowały, i do stosunków produkcji, jakie się wykształciły między ludźmi. Pozwala to wyodrębnić pierwszą formację społeczno-ekonomiczną, którą nazywamy wspólnotą pierwotną. Jak moglibyśmy scharakteryzować siły wytwórcze tej formacji? dalej …
Aby produkt pracy ludzkiej mógł być sprzedany, musi być użyteczny, tzn. musi zaspokajać potrzeby ludzkie. Zdolność towaru do zaspokajania potrzeb nazywamy jego wartością użytkową. Obojętne jest przy tym, jakie potrzeby produkt ma zaspokajać. Mogą to być potrzeby najbardziej elementarne, jak np. potrzeba zaspokajania głodu, czy też potrzeby najbardziej luksusowe, np. potrzeba noszenia brylantów. dalej …
Wyodrębnienie się człowieka ze świata zwierzęcego dokonało się przynajmniej przed milionem lat. Proces ten spowodował rozwój społecznych form współżycia ludzi koczujących początkowo w nielicznych rozproszonych grupach, później w większych zbiorowościach. Rozwój ten przebiegał nierównomiernie na różnych obszarach geograficznych, ale zawsze odbywał się niezmiernie powoli. Ludzie pierwotni byli bezsilni wobec otaczającej ich przyrody. dalej …
Wszechobecny kryzys sprawia, że coraz więcej osób poddaje w wątpliwość słuszność wchodzenia przez Polskę do strefy Euro. Minister Sikorski jest jednak przeciwnego zdania. Co więcej, polityk zdeklarował ostatnio, że będziemy do tego gotowi jeszcze podczas tej kadencji rządu. Niemniej jednak, minister Sikorski poczynił pewne zastrzeżenia. Powiedział on, że Polska zdecyduje się na taki ruch, jeśli tylko dalej …
Kapitalizm powstawał w łonie feudalnego sposobu produkcji. Wraz z rozwojem społecznego podziału pracy między miastem i wsią, jak również wraz z pojawieniem się specjalizacji produkcji w ramach rzemiosła i wewnątrz gospodarki miejskiej, rozwija się produkcja towarowo-pieniężna i handel. Produkcja towarowa, nawet w ograniczonym przez feudalne więzi zakresie, rodziła konkurencję, która rozsadzała rzemiosło cechowe, powodując zróżnicowanie majątkowe rzemieślników. dalej …
Charakteryzując proces upadku feudalizmu w gospodarce i powstawania gospodarki kapitalistycznej wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na rozwój produkcji towarowej. Produkcja towarowa jest przeciwieństwem gospodarki naturalnej, zamkniętej, nastawionej na bezpośrednie zaspokajanie potrzeb. Istotną produkcji towarowej jest wytwarzanie dóbr, które przeznaczane są na sprzedaż, trafiają na rynek. Dobra te podlegają aktom kupna i sprzedaży. dalej …
Przytoczona na wstępie definicja ekonomii politycznej zawiera pojęcie prawa. Istotnie, ekonomia polityczna jak każda nauka zajmuje się wykrywaniem praw. dalej …
„Ekonomia polityczna jest nauką o społecznych prawach rządzących produkcją i podziałem materialnych środków zaspokojenia potrzeb ludzkich”. Powyższa definicja ekonomii politycznej, sformułowana przez wielkiego polskiego ekonomistę Oskara Langego, jako konkretyzacja definicji Marksa, zawiera szereg pojęć wymagających bliższego wyjaśnienia. dalej …
Potrzeby zaspokajane są za pomocą przedmiotów materialnych, takich jak żywność, odzież, mieszkanie, środki transportu, książki itp. Materialne środki zaspokajające potrzeby ludzkie nazywamy dobrami. Pewne dobra czerpiemy bezpośrednio z przyrody bez udziału pracy ludzkiej, jak np. powietrze czy wodę. Są to tzw. dobra wolne, o których mówimy, że znajdują się w nadmiarze w stosunku do naszych potrzeb. dalej …
Powiedzieliśmy, że zasada racjonalnego gospodarowania jest produktem rozwoju przedsiębiorstw kapitalistycznych. Ale w kapitalistycznej formacji społeczno-gospodarczej zasada ta ma charakter prywatno-gospodarczy. Inaczej mówiąc, postępowanie zgodnie z tą zasadą przynosi ograniczone efekty. Zasięg stosowania zasady racjonalnego gospodarowania nie wykracza poza granice pojedynczego przedsiębiorstwa. dalej …